Programma 4 Cultuur, economie en milieu

De maatschappelijk-educatieve rol van de Bibliotheek in de Oudewaterse samenleving is in 2021 steeds duidelijker zichtbaar geworden. Een groeiend aantal inwoners en organisaties weet de bibliotheek te vinden. Niet alleen om boeken te lenen, maar vooral ook om elkaar te ontmoeten of hulp te krijgen bij lezen, schrijven, rekenen of digitale vaardigheden. Zo heeft de bibliotheek een Informatiepunt Digitale Overheid geopend, waar inwoners ondersteuning krijgen bij het gebruiken van DigiD en websites van de overheid. Ook weten scholen de bibliotheek steeds beter te vinden: de vraag van scholen om deel te nemen aan het Programma Basisonderwijs voor het schooljaar 2021-2022 is enorm toegenomen. De bibliotheek heeft in 2021 een bijdrage geleverd aan  drie maatschappelijke opgaven, zowel voor kwetsbare groepen als zelfredzame Oudewaternaren: 

o    Geletterde samenleving – bevorderen geletterdheid en leesplezier
o    Participatie in de Informatiesamenleving – digitale inclusie en digitaal burgerschap
o    Leven lang ontwikkelen – basisvaardigheden en levenslange inzetbaarheid en persoonlijke ontwikkeling

Daarnaast heeft de cultuurcoach, die in dienst is bij de bibliotheek, uiteenlopende activiteiten voor alle kinderen in Oudewater opgezet, door verbinding tussen het Oudewaterse culturele veld, de gemeente en het onderwijs te brengen. Zij heeft daarmee bijgedragen aan de bewustwording van de geschiedenis van Oudewater en het belang van cultuur onder alle kinderen. Ook heeft de cultuurcoach bijgedragen aan de eerste aanzet tot de startnotitie cultuur.

We hebben het activiteitenbudget van de cultuurcoach in Oudewater met ingang van 2021 structureel verhoogd van € 1.250 per jaar naar € 2.500 per jaar. We hebben de bibliotheek betrokken bij plannen voor de besteding van de Nationaal Programma Onderwijs-gelden, die de gemeente van het Rijk heeft gekregen. De bibliotheek wil daaruit het voorleesprogramma Taalvisite in Oudewater financieren, waarmee taalachterstand bij kinderen tussen de 2 en 12 jaar wordt verkleind door een aantal weken bij gezinnen thuis voor te lezen. Ook hebben we de bibliotheek op de hoogte gehouden van de plannen rondom de herontwikkeling van De Klepper, waarbij de bibliotheek inclusief de cultuurcoach zal verhuizen van het Cultuurhuis aan de rand van Oudewater naar De Klepper middenin het centrum.

Bibliotheek als belangrijke voorziening in verbinding met het sociaal domein.

4.1 Bibliotheek draagt bij als belangrijke voorziening in verbinding met het sociaal domein, dicht op de leefwereld van inwoners

In 2021 heeft de raad het besluit genomen over een kader voor grootschalige duurzame energie: Het afwegingskader grootschalige duurzame energie. Daarnaast is in de regio U16 gewerkt aan een regionale energiestrategie: RES 1.0. Verder is in voorbereiding het gebiedsproces zon en is samen met buurgemeenten gestart met het ontwerpend onderzoek ‘Landschappen van Verlangen’, zonnevelden in Lopikerwaard, waarvoor rijkssubsidie is ontvangen. 
Om inwoners te stimuleren stappen te zetten voor de verduurzaming van een woning is samen met Energie Oudewater verder vormgegeven en afgerond de subsidie voor Regeling Reductie Energiebesparing. Verder is het energieloket Jouwhuisslimmer toegankelijker gemaakt.
Hiermee wordt echter niet voldaan aan alle taken die bij de gemeente Oudewater liggen voor de energietransitie. Er ligt immers geen Transitievisie Warmte . Deze had eind 2021 gereed moeten zijn. De ontvangen rijksgelden waren hiertoe onvoldoende.

Oudewater heeft een basis gelegd voor het beleid met het vaststellen door de raad van RES 1.0 en het Afwegingskader grootschalige duurzame energie. Voor de Transitievisie Warmte is een eerste stap gemaakt met een analyse over mogelijke oplossingen voor duurzaam verwarmen. 

Zowel ambtelijk als bestuurlijk zijn in 2021 de belangen van Oudewater behartigd  in het proces om te komen tot een Regionale Energiestrategie. In de regio vindt afstemming plaats met de U16 gemeenten, provincie, vier waterschappen en Stedin. Ook is de samenwerking met de gemeenten binnen de Lopikerwaard voortgezet vanwege het gemeenschappelijk belang binnen het Groene Hart.?? 

In 2021 is het participatieproces en het besluitvormingsproces om te komen tot het Afwegingskader grootschalige productie Duurzame Energie afgerond. In het Afwegingskader is vastgelegd waar en onder welke voorwaarden zonne-energie binnen gemeente Oudewater mogelijk is. De raad heeft daarbij vastgesteld hoeveel duurzame elektriciteit er in 2030 opgewekt gaat worden in gemeente Oudewater en dat er tot 2030 geen grootschalige windenergie mogelijk is binnen de gemeente. De gemeente heeft de Gebiedscommissie Utrecht-West gevraagd om energie in te voegen in het lopende gebiedsproces in Oudewater Noord en een advies aan de gemeente uit te brengen over de rol van energie in de toekomst van het gebied. Een consortium onder leiding van de Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit (PARK) van provincie Utrecht is het ontwerpend onderzoek ‘Landschappen van Verlangen’ naar zonnevelden in de Lopikerwaard opgestart. Voor dit onderzoek hebben de gemeenten in de Lopikerwaard gezamenlijk ongeveer Euro 100.000 subsidie ontvangen van Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en ongeveer Euro 30.000 van de provincie uit de Uitvoeringsverordening subsidie Energietransitie provincie Utrecht 2021. Het ontwerpend onderzoek wordt in 2022 afgerond.  

Voor het beleid van duurzaam verwarmen is een technische analyse uitgevoerd dat in beeld brengt wat de mogelijke haalbare alternatieve voor aardgas in de gebouwde omgeving van Oudewater zijn. Dit is de eerste stap op weg naar een Transitievisie warmte dat, in afwachting van rijksgelden, in 2022 gestart wordt. 

Binnen het project Regeling Reductie Energiegebruik is er nauw samengewerkt met energie-coöperatie Energie Oudewater. Samen zijn er mooie resultaten neergezet. Bijna 850 huishoudens zijn er bereikt. Dat zijn er 250 meer dan verwacht. Inwoners hebben kleine energiebesparende maatregelen, zoals LED verlichting en tochtwering, aangeschaft bij een lokale bouwmarkt en via lokale acties door Energie Oudewater. Deze producten hebben inwoners vooral zelf geïnstalleerd en LED verlichting is deels in de woningen geplaatst door Energie Oudewater. Verder zijn er energie-adviezen en isolatiesubsidies verstrekt en centrale verwarmingssystemen zijn ingeregeld. Er is een enquête uitgezet onder de inwoners. Bijna 100% is positief over de actie. Mensen geven de actie gemiddeld een 8,8. Het door het Rijk beschikbaar gestelde bedrag van € 54.000 is volledig besteed en grotendeels bij de inwoners terecht gekomen.  

Er is een subsidie verstrekt aan Energie Oudewater voor een collectieve inkoopactie voor zonnepanelen. Hiermee zijn 38 huishoudens bereikt die zonnepanelen hebben aangeschaft. Momenteel zijn 95 aanvragen in behandeling.   

Via het energieloket Jouw Huis Slimmer worden inwoners geholpen met het stap voor stap verduurzamen van hun huis. In 2021 zijn er ruim 71.000 bezoekers op de website geweest, dat is een groei van 67,5% t.o.v. 2020. JHS heeft in Q4 meer jongere bezoekers getrokken t.o.v. Q1 datzelfde jaar. In 2021 is een enquête uitgezet onder bezoekers. Bijna 70% geeft JHS een score 4 of een 5 (op de schaal van 5) voor gebruikersvriendelijkheid. De rest geeft het een voldoende (3). Bezoekers zoeken op JHS informatie over 1) verduurzamen en energie besparen, 2) lokale activiteiten van gemeente en initiatieven en 3) informatie over subsidies.  

Met de Duurzame Huizen Route laten we inwoners zien wat hun buren hebben gedaan om hun huis te verduurzamen. Vanwege corona waren de thematours en open huizen online, waardoor het ‘bezoek’ makkelijk kon vanuit je eigen huis. In de regio Utrecht waren er 31 open huizen en 151 bezoekers. De top 5 interesses van de bezoekers waren: warmtepomp, zonnepanelen, isolatie, vloerverwarming en ventilatie. Op de website staan 1.800 voorbeeldwoningen, in gemeente Oudewater zijn er 2 te bekijken. De website trekt gemiddeld 100.000 bezoekers per jaar. 

Met de provincie en betrokken gemeenten is bezwaar en beroep aangetekend tegen het ‘verlengen’ van de verlopen opsporingsvergunning koolwaterstoffen Utrecht. 

4.2 Iedereen levert een bijdrage aan de energietransitie.

4.3 Reductie CO2-uitstoot in 2030 met 50% t.o.v. 2015. Monitoring vindt plaats aan de hand van de CO2 footprint.

4.4 Hernieuwbare energie mogelijk maken.

Erfgoed is behouden, ontdekt, en gebruikt in Ruimtelijke Ordening en Recreatie en Toerisme.

Met historisch onderzoek is bereikt dat het verleden in de toekomst haar identiteit kan behouden.
Met advisering en subsidiëring is bereikt dat 7 Rijksmonumenten verbouwd en gerestaureerd konden worden. Daarnaast hebben 7 gemeentelijke monumenten een vergunning gekregen voor restauratie of verbouwing
De bewustwording van de plaatselijke geschiedenis is vergroot. 

•    Erfgoedadvisering wordt integraal meegenomen bij plannen, projecten en visies
•    De Cultuur Historische Waardenkaart voor Oudewater is gecorrigeerd. Deze is grondlegger voor visies, projecten, plannen.
•    Opdracht is gegeven voor de actualisatie van de archeologische beleidskaart Oudewater uit 2015, waarbij de sindsdien beschikbaar gekomen bodem- en overige relevante data worden verwerkt.
•    Oudewater neemt deel aan het landelijke project ‘Toekomst religieus erfgoed’. Met diverse geloofsgemeenschappen heeft een kennismakingsgesprek plaatsgevonden. De rapportage is in 2021 afgerond. De interieurbeschrijvingen zijn geactualiseerd door het Catharijne Convent. Gesprekken zijn gestart over het verleden en de toekomst de Algemene begraafplaats.
•    Er is een start gemaakt met het planten van kleine landschapselementen in Oudewater, die het landschap weer karakter geven en belangrijk zijn voor de biodiversiteit.
•    Erfgoed is verweven met recreatie en toerisme en daarom een onderdeel van het TCPO overleg. Door corona konden TCPO bijeenkomsten alleen digitaal plaatsvinden. Er is een virtual reality paal geplaatst in het kader van de Oude Hollandse Waterlinie

Iedereen kan kennisnemen van de cultuurhistorische waarden en deze ervaren en/of benutten.

4.5 Bescherming van erfgoed om daarmee het bewustzijn van de (boven)lokale geschiedenis bij bewoners en bezoekers te vergroten en de lokale identiteit te behouden.

•    Meerdere initiatieven tot samenwerking tussen gemeente en ondernemers, of tussen ondernemers onderling zijn opgestart of herstart.
•    De lokale radiozender, Midland FM, mag een proefopstelling plaatsen op het dak van een bedrijfspand op Tappersheul. Oudewater houdt hiermee zijn radiostation op ‘eigen bodem’.

•    Er is gewerkt aan het verbeteren van de vitaliteit van Tappersheul.
•    In samenwerking met gegevensbeheer en de ViTap zijn de BIZ-plichtigen beter in kaart gebracht.
•    Het terugdringen van zwaar verkeer zijn opgenomen als onderdeel van het plan ‘Versterking Vitaliteit Binnenstad’. De provincie heeft een subsidie gegeven om een plan van aanpak te schrijven hoe de vitaliteit van de binnenstad van Oudewater versterkt kan worden. Er is een werkgroep zwaar verkeer opgericht. Ook is de samenwerking gezocht met de OVO (ondernemers binnenstad) en de horeca.
•    Er is bemiddeld tussen Midland FM, providers en bedrijven om Midland van een nieuwe plek in een zendmast te voorzien.
•    Er is onderzocht wat de status is van glasvezel in het buitengebied (Hekendorpse Buurt). Er is een samenwerking opgezet met bewoners om de vraag naar glasvezel te inventariseren.

4.6 Vergroten van de economische vitaliteit van Oudewater.

•    De bekende bruine toeristische borden worden geplaatst in Oudewater en omgeving.

•    Recreatie, Toerisme en Cultuur zijn opgenomen als onderdeel van het plan ‘Versterking Vitaliteit Binnenstad’. De provincie heeft een subsidie gegeven om een plan van aanpak te schrijven hoe de vitaliteit van de binnenstad van Oudewater versterkt kan worden. In samenwerking met (culturele) partners uit de stad, werken we aan de mogelijkheid van een eigen citymarketing voor Oudewater.
•    Er is een start gemaakt met de samenwerking tussen de gemeente en de culturele instellingen in de binnenstad (musea). Deze samenwerking moet gaan over gezamenlijke communicatie-uitingen, samenwerking rondom thema’s (denk aan de momenteel actuele herdenking van het rampjaar 1672) en uiteindelijk bestuurlijke samenwerking tussen de verschillende culturele instellingen.
•    Het contact met de HDSR is vernieuwd, met betrekking tot de ligplaatsen aan de Donkere Gaard. HDSR komt op korte termijn terug op de status van deze aanvraag. 
•    De gemeente wil, ook met het oog op de herdenking van rampjaar 1672, het karakter van oude vestingstad meer nadruk geven in Oudewater.
Hiertoe is er opdracht gegeven om, samen met de Oudewaterse jeugd, schanskorven te vlechten. Deze worden in de aanloop van het seizoen geplaatst.
Tevens is er in overleg met de Heksenwaag besloten om de oude kanonnen die daar voor de deur stonden, in ere te herstellen en op een affuit te herplaatsen.
•    Er is een concept Startnotitie Cultuur voor Oudewater geschreven.
•    Er is een een start gemaakt met de samenwerking met een groot aantal culturele instellingen in Oudewater (Vrienden van, Muziekhuis, Oranjevereniging, Scouting, enz.) en de cultuurcoach. Uiteindelijk zou dit kunnen leiden tot een cultureel manifest voor Oudewater.

4.7 Oudewater staat onder bezoekers en inwoners bekend om haar aantrekkelijke binnenstad en routegebonden recreatie door het cultuurhistorisch landschap.