Paragraaf 1 Lokale heffingen

Het totale pakket van gemeentelijke belastingen en heffingen bestaat uit een tiental verschillende belastingen, heffingen en rechten die worden gelegitimeerd door een belastingverordening die door de gemeenteraad is vastgesteld.

Deze paragraaf geeft een overzicht op hoofdlijnen van deze heffingen die bij de diverse programma’s in de programmabegroting zijn geraamd. In het kort geven we aan welk beleid we in het begrotingsjaar gaan voeren ten aanzien van de lokale heffingen. Het lokale beleid is vastgesteld in de belastingverordeningen. Verder is een overzicht opgenomen van de geraamde opbrengsten, wordt aandacht besteed aan de lokale belastingdruk en aan het kwijtscheldingsbeleid.

Ten aanzien van de heffingen onderscheidt de wet drie soorten:

• Belastingen: gedwongen betalingen aan de overheid waar geen rechtstreekse contraprestatie van de overheid tegenover staat. Ze kunnen aan een brede of specifieke doelgroep in rekening worden gebracht.
• Bestemmingsheffingen: deze dienen ter bestrijding van specifieke kosten. Voorbeelden zijn de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Deze heffingen mogen niet meer dan kostendekkend zijn.
• Rechten: een betaling waar een direct aanwijsbare contraprestatie van de overheid tegenover staat. Deze contraprestatie kan bestaan uit een product of dienst. Onderscheid kan worden gemaakt in onder meer gebruiksrechten (bijvoorbeeld haven- of marktgelden) en genotsrechten (waaronder leges). De hoogten van sommige rechten zijn landelijk bepaald. Verder geldt dat deze maximaal kostendekkend mogen zijn.

Naast het landelijk beleid is het volgende gemeentelijk beleid geformuleerd:

• De bestemmingsheffingen en rechten zijn in principe 100% kostendekkend. Dat is niet altijd het geval omdat er bijvoorbeeld wettelijke voorschriften zijn (wettelijke tarieven).
• De opbrengsten/heffingen worden in 2025 ten opzichte van 2024 verhoogd met 3,5%,  Uitgezonderd , rioolrechten 7,2%  (5% waterbeleidsplan en 2,2% index) en afvalstoffenheffing  2,2% index.
• Kwijtscheldingsbeleid. Voor de OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing kan kwijtschelding worden verleend aan personen (niet aan bedrijven). De gemeente Oudewater hanteert voor kwijtschelding de norm die door het Rijk gegeven wordt aan de gemeenten: 100% van de norm voor de bijstand. Bij een norm onder de 100% is er sprake van strenger beleid. Vrijwel alle inwoners die een aanslag gemeentelijke belastingen ontvangen en moeten rondkomen van een bijstandsuitkering of alleen een AOW-uitkering en geen vermogen hebben, komen op basis van deze norm voor kwijtschelding in aanmerking. De regelgeving voor de kwijtschelding is neergelegd in de Leidraad Invorderingswet 1990.

De lokale lastendruk geeft voor de belangrijkste tarieven weer wat een inwoner van de gemeente betaalt en hoe deze tarieven zich het afgelopen jaar hebben ontwikkeld. De bedragen zijn gebaseerd op een fictief huishouden in een woning met een waarde voor het belastingjaar 2024 van €420.000 en voor 2025 van €441.000 (5% waardestijging). Dit is exclusief de teruggave afvalstoffenheffing en gerekend met de indexeringspercentages.

In onderstaande tabel zijn de tarieven voor afvalstoffenheffing opgenomen. De tarieven zijn gebaseerd op een vast bedrag per huishouden en op een bedrag per lediging. De tarieven zijn geïndexeerd met het inflatiepercentage. Er vindt nog een onderzoek plaats naar het aantal ledigingen. Zoals het er nu uitziet zijn hebben er meer ledigingen plaatsgevonden dan geraamd. Hierdoor kan het vaste bedrag per huishouden naar alle waarschijnlijkheid naar beneden bijgesteld worden. De tarieven voor de afvalstoffenheffing worden in december definitief vastgesteld door de raad. Deze kunnen daarom afwijken van de tarieven zoals hieronder opgenomen.

Ad 1 OZB
In onderstaande tabel zijn de OZB-tarieven 2024 en 2025 opgenomen. De tarieven 2025 worden geheven als percentage van de getaxeerde woningwaarde naar peildatum 1 januari 2024. De prognoses per 1 september 2024 duiden op een gemiddelde stijging voor woningen met 5% en niet-woningen met 1%. De tarieven worden hiermee gecorrigeerd. De werkelijke OZB-opbrengst kan uiteindelijk afwijken van de begrote opbrengst door:

• waardeontwikkeling van de onroerende zaken;
• te verwachten minder- en meeropbrengsten van respectievelijk sloop en nieuwbouw;
• waardevermindering als gevolg van bezwaar- en beroepsprocedures;
• toename van het aantal ‘No Cure No Pay’-bezwaren en de kostenvergoeding hiervan;
• leegstand van de bedrijven.

In december worden de OZB-tarieven definitief vastgesteld door de raad, deze kunnen daarom afwijken van de tarieven zoals hieronder opgenomen.

 

Opbrengst OZB: De opbrengsten voor de OZB worden in 2025 met 3,5% index verhoogd.

Taak-		Begroting	Begroting	Rekening
veld		2025	2024	2023
0.61	Eigenaren woningen	2.228	2.133	2.084
0.62	Eigenaren niet-woningen	633	611	592
0.62	Gebruikers niet-woningen	417	403	390
	Totaal € x 1.000	€ 3.278	€ 3.147	€ 3.066

 

Ad 2 Precariobelasting
Onder de naam precariobelasting wordt een directe belasting geheven ter zake van het hebben van voorwerpen onder, op of boven de voor openbare dienst bestemde gemeentegrond. 

Taak-		Begroting	Begroting	Rekening
veld		2025	2024	2023
0.64	Opbrengst € x 1.000	€ 13	€ 13	€ 51

 

Ad 3 Toeristenbelasting
Onder de naam toeristenbelasting wordt een directe belasting geheven voor het houden van verblijf met overnachting binnen de gemeente tegen een vergoeding in welke vorm dan ook, door personen die niet als ingezetene met een adres in de gemeente zijn ingeschreven in de basisregistratie personen.

Taak-		Begroting	Begroting	Rekening
veld		2025	2024	2023
3.4	Opbrengst € x 1.000	€ 29	€ 28	€ 29

Ad 1 Afvalstoffenheffing (stijging 2025 - 2,2%) 
Voor de bestrijding van de kosten die samenhangen met het inzamelen en verwerken van afval is de gemeente bevoegd om de gemaakte kosten te verhalen. Voor het huishoudelijk afval (afval dat ontstaat vanuit particuliere huishoudens) wordt afvalstoffenheffing geheven.

Tarieven afvalstoffenheffing   

Per 1 januari 2024 is, overeenkomstig het Grondstoffenbeleidsplan 2023-2026, de manier waarop de afvalstoffenheffing wordt geheven, veranderd. Vanaf dat moment bestaat de afvalstoffenheffing uit een vast deel en een variabel deel. Het vaste deel wordt aan het begin van het jaar geïnd. De hoogte van het variabele deel is afhankelijk van het aantal keer dat restafval wordt aangeboden. Dit deel wordt geïnd bij de belastingaanslag van het volgende jaar.

Dit resulteert in de volgende mutaties van de voorziening afvalstoffenheffing:
(stand per 1-1-2024 € 263.558)

2025	onttrekking	€ 91.096
2026	onttrekking	€ 62.849
2027	onttrekking	€ 46.356
2028	onttrekking	€ 17.408

Dit zijn indicatieve stortingen omdat de hoogten van diverse lasten en baten nog niet exact bekend zijn, zoals de teruggave afvalstoffenheffing (n.a.v. het aantal keren dat huisvuil is aangeboden) en de bijdrage uit het Afvalfonds.

 

Ad 2: Rioolheffing
Uit de rioolheffing bekostigt de gemeente de uitvoering van de drie gemeentelijke watertaken. Dit zijn het inzamelen en transporteren van afvalwater, het bergen en afvoeren van hemelwater en het zorgdragen voor het grondwater. Onderdeel van hemelwater en grondwater zijn ook maatregelen voor de uitvoering van klimaatadaptatiethema’s wateroverlast en droogte. Vanaf 2025 zal deze informatie terug te vinden zijn in het nieuw vast te stellen beleidsprogramma Gemeente Water & Klimaatbestendig (GWK).

De rioolheffing stijgt conform nieuw vast te stellen GWK in 2025 met 5,0% exclusief inflatiecorrectie. Dit is nodig om de stijgende kapitaallasten als gevolg van vervangingsinvesteringen en keuzes uit de Strategische Heroriëntatie te kunnen dekken. Zo is in de Financiële Heroriëntatie besloten dat vanaf 2025 jaarlijks de volledige kosten van baggeren ten laste van de rioolheffing worden gebracht. 

Taak-		Begroting	Begroting	Rekening
veld		2025	2024	2023
	Lasten
7.2	Riolering	1.326	1.302	1.223
2.4	Economische havens en waterwegen	168	150	187
	btw exploitatie en op investeringen	204	178	233
	Storting in de voorzienig riolering	441	294	82
	Totale lasten	2.139	1.924	1.725
	Baten
7.2	Doorberekende kosten huisaansluitingen	6	5	47
7.2	Rioolheffingen woningen	2.133	1.919	1.678
	Totale baten	2.139	1.924	1.725
	Saldo (=mutatie reserve; min = onttrekking)	€ 0	€ 0	€ 0
	Kostendekkendheidsgraad	100%	100%	100%

De lasten nemen toe door de hogere extracomptabele doorbelastingen conform de BBV en de financiële verordening. Dit betreft met name de hogere doorbelasting van de btw op baggeren. De baten daarentegen stijgen conform nieuw vast te stellen GWK met 5% naast de index.

Dit resulteert in de volgende mutaties van de Voorziening riolering cf. raadsbesluit GWP Oudewater 2020-2024:
(stand per 1-1-2024 € 4.935.496)

2025	storting	€ 440.710
2026	storting	€ 318.499
2027	storting	€ 365.203
2028	storting	€ 482.044

 

Oudewater heeft gekozen voor een grote stijging van de rioolheffing in de eerste jaren, zodat de rioolheffing daarna nagenoeg gelijk kan blijven. Het gevolg hiervan is dat de Voorziening riolering fors toeneemt om latere investeringen te dekken.

In  onderstaande tabellen is voor de verschillende rechten opgenomen wat de begrote baten en lasten zijn en wat de kostendekkendheid is. Nagestreefd wordt een kostendekkendheidsgraad van 100%. Zichtbaar is dat dit voor een aantal tarieven nog niet is gerealiseerd.

 

Ad 1 Leges burgerzaken
Onder de naam ‘leges’ wordt een aantal verschillende rechten geheven ‘ter zake van het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten’. Sommige leges zijn niet voor 100% kostendekkend omdat er voorgeschreven wettelijke tarieven zijn (voorbeelden: uittreksels burgerlijke stand, reisdocumenten en rijbewijzen).

Ad 2 Begrafenisrechten
Op basis van deze verordening worden rechten geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor het door de gemeente verlenen van diensten in verband met de begraafplaats.

Taak-		Begroting	Begroting	Rekening
veld		2025	2024	2023
	Lasten
7.5	Begraafplaatsen	37	2	125
7.5	Baten	4	4	21
	Saldo € x 1.000	-€ 33	€ 2	-€ 104
	Kostendekkendheidsgraad	11%	200%	17%

nb: in 2025 eenmalig extra budget van 35 k voor vervolgonderzoek begraafplaatsen en actualiseren begraafplaatsinformatie en administratie.

De kostendekkendheid lijkt > 100% , dat is in de praktijk niet zo aangezien de kosten van de gemaakte uren van de buitendienst verwerkt zitten in de post 'dienstenovereenkomst Woerden'. 

 

Ad 3 Marktgelden
Onder de naam marktgeld wordt een recht geheven voor het innemen van een standplaats. Begrotingstechnisch zijn er geen bijzonderheden t.o.v. 2024.

Taak-		Begroting	Begroting	Rekening
veld		2025	2024	2023
	Lasten
3.3	Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen	47	46	51
	Totale lasten	47	46	51
	Baten
3.3	Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen	28	27	23
	Totale baten	28	27	23
	Saldo € x 1.000	-€ 19	-€ 19	-€ 28
	Kostendekkendheidsgraad	60%	59%	45%

Ad 4 Bruggelden
Voor iedere doorvaart van de Hoenkoopse brug wordt € 3,-- per vaartuig gerekend. Met de opbrengst hiervan wordt een deel van de brugbediening door medewerkers van Ferm Werk bekostigd.

Taak-		Begroting	Begroting	Rekening
veld		2025	2024	2023
	Lasten
2.1	Verkeer en vervoer	49	48	40
	Totale lasten	49	48	40
2.4	Baten	13	13	11
	Saldo € x 1.000	-€ 36	-€ 35	-€ 29
	Kostendekkendheidsgraad	27%	27%	28%

Ad 5 Omgevingsvergunningen
Binnen het taakveld omgevingsvergunning is de kostendekkendheid afhankelijk van de baten. Temporisering van de baten levert een lagere kostendekkenheid. Echter, hogere baten zijn meestal gekoppeld aan een grotere werklast, wat uiteindelijk kan leiden tot meer capaciteitsinzet. Gevolg hiervan is dat de kostendekkendheid dan niet wordt verhoogd maar gelijk blijft.

Taak-		Begroting	Begroting	Rekening
veld		2025	2024	2023
	Lasten
8.3	Wonen en bouwen	876	548	587
	Totale lasten	876	548	587
	Baten
8.3	Wonen en bouwen	398	385	360
	Totale baten	398	385	360
	Saldo € x 1.000	-€ 478	-€ 163	-€ 227
	Kostendekkendheidsgraad	45%	70%	61%