Paragraaf 1 Lokale heffingen

Wat is het doel van deze paragraaf?
 
Het totale pakket van gemeentelijke belastingen en heffingen bestaat uit tiental verschillende belastingen, heffingen en rechten die worden gelegitimeerd door een belastingverordening die door de gemeenteraad is vastgesteld. Deze paragraaf geeft een overzicht op hoofdlijnen van de resultaten op deze heffingen. De regelgeving is vastgelegd in de wet en in de lokale belastingverordeningen en is uitgebreid toegelicht in de programmabegroting. De cijfers van de begroting betreft de begroting na wijziging.

Ten aanzien van de heffingen onderscheidt de wet drie soorten:
Belastingen: gedwongen betalingen aan de overheid waar geen rechtstreekse contraprestatie van de overheid tegenover staat. Ze kunnen aan een brede of specifieke doelgroep in rekening worden gebracht.

Bestemmingsheffingen: deze dienen ter bestrijding van specifieke kosten. Voorbeelden zijn de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Deze heffingen mogen niet meer dan kostendekkend zijn.

Rechten: een betaling waar een direct aanwijsbare contraprestatie van de overheid tegenover staat. Deze contraprestatie kan bestaan uit een product of dienst. Onderscheid kan worden gemaakt in onder meer gebruiksrechten (bijvoorbeeld haven- of marktgelden) en genotsrechten (waaronder leges). De hoogten van sommige rechten zijn landelijk bepaald. Verder geldt dat deze maximaal kostendekkend mogen zijn.
 
Naast het landelijk beleid is het volgende gemeentelijk beleid geformuleerd:
De bestemmingsheffingen en rechten zijn in principe 100% kostendekkend. Dat is niet overal het geval omdat er bijvoorbeeld wettelijke voorschriften zijn (wettelijke tarieven).
Kwijtscheldingsbeleid. Voor de OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing kan kwijtschelding worden verleend aan personen (niet aan bedrijven). De gemeente Oudewater hanteert voor de kwijtschelding de norm die door het Rijk gegeven wordt aan de gemeenten: 100% van de norm voor de bijstand. Bij een norm onder de 100% is er sprake van strenger beleid. Vrijwel alle inwoners die een aanslag gemeentelijke belastingen ontvangen en moeten rondkomen van een bijstandsuitkering of alleen een AOW-uitkering en geen vermogen hebben, komen op basis van deze norm in aanmerking voor kwijtschelding. De regelgeving voor de kwijtschelding is neergelegd in de Leidraad Invorderingswet 1990.

Bedragen x € 1.000
Belastingen en heffingen	Baten rekening 2023	Baten begroting na wijz. 2023	Baten begroting 2023	Baten rekening 2022
A. Belastingen
1 Eigenaren woningen	2.084	2.067	2.047	1.941
Eigenaren niet-woningen	592	586	586	552
Gebruikers niet-woningen	390	387	387	354
2 Precariobelasting	51	28	12	52
3 Toeristenbelasting	29	29	14	31
Subtotaal A Belastingen	3.146	3.097	3.046	2.930
B. Bestemmingsheffingen
1 Afvalstoffenheffing	1.280	1.248	1.248	1.268
2 Rioolheffing	1.678	1.663	1.663	1.665
Subtotaal B Bestemmingsheffingen	2.958	2.911	2.911	2.933
C. Rechten
1 Leges burgerzaken	137	144	144	142
2 Begrafenisrechten	21	15	15	13
3 Marktgelden	23	26	26	24
4 Bruggelden	11	13	13	12
5 Omgevingsvergunningen	360	366	366	1.233
Subtotaal C Rechten	552	564	564	1.424
Totaal	6.656	6.572	6.521	7.287

De lokale lastendruk geeft voor de belangrijkste tarieven weer wat een inwoner van de gemeente betaalt en hoe deze zich het afgelopen jaar hebben ontwikkeld (fictief huishouden). De bedragen zijn gebaseerd op een huishouden in een woning met een gemiddelde waarde voor het belastingjaar 2023 van € 415.000.

 

Bedragen x € 1.000
	Werkelijk meerpersoons 2023	Begroot meerpersoons 2023	Werkelijk meerpersoons 2022
1 OZB	483	479	449
2 Rioolheffing	335	389	335
3 Afvalstoffenheffing	329	356	329
Totaal	1.147	1.224	1.113

OZB
In onderstaande tabel zijn de OZB-tarieven 2023 en 2022 opgenomen. De tarieven 2023 worden geheven als percentage van de WOZ-waarde met peildatum 1 januari 2022.

Tarief OZB	Werkelijk 2023	Begroting 2023	Werkelijk 2022
1 Woningen
a Eigenaren	0,1166%	0,1156%	0,1246%
2 Niet-woningen
a Eigenaren	0,3137%	0,3142%	0,2990%
b Gebruikers	0,2481%	0,2485%	0,2365%

 

Opbrengst OZB:

Bedragen x € 1.000
Taak- veld		Rekening 2023	Begroting na wijziging 2023	Begroting 2923	Rekening 2022
0.61	Eigenaren woningen	2.084	2.067	2.047	1.941
0.62	Eigenaren niet-woningen	592	586	586	552
0.62	Gebruikers niet-woningen	390	387	387	354
	Totaal	3.066	3.040	3.020	2.847

De opbrengsten van de OZB zijn iets hoger dan begroot, dit wordt met name veroorzaakt door een hogere waardeontwikkeling. Bij de berekening van de tarieven is een schatting gemaakt van de waardeontwikkeling. De definitieve waardeontwikkeling is uiteindelijk hoger geworden. Daarnaast zijn er minder bezwaren toegekend dan waarmee bij de begroting rekening is gehouden.

 

Ad 2 Precariobelasting
Onder de naam precariobelasting wordt een directe belasting geheven ter zake van het hebben van voorwerpen onder, op of boven de voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond.

Bedragen x € 1.000
Taak- veld		Rekening 2023	Begroting na wijziging 2023	Begroting 2923	Rekening 2022
0.64	Opbrengst	51	28	12	52

De extra opbrengsten van de precariobelasting worden veroorzaakt door incidentele precario.                

 

Ad 3 Toeristenbelasting
Onder de naam toeristenbelasting wordt een directe belasting geheven voor het houden van verblijf met overnachting binnen de gemeente tegen een vergoeding in welke vorm dan ook door personen die niet als ingezetene met een adres in de gemeente in de basisregistratie personen zijn ingeschreven.

Bedragen x € 1.000
Taak- veld		Rekening 2023	Begroting na wijziging 2023	Begroting 2923	Rekening 2022
3.4	Opbrengst	29	29	14	31

Verklaring verschil

Ad 1 Afvalstoffenheffing
Voor de bestrijding van de kosten die samenhangen met het inzamelen en verwerken van afval is de gemeente bevoegd om de gemaakte kosten te verhalen. Voor het huishoudelijk afval (afval dat ontstaat vanuit particuliere huishoudens) wordt afvalstoffenheffing geheven.
Onderstaande tabel geeft een overzicht van baten en lasten afvalstoffenheffing. Wanneer de baten hoger zijn dan de lasten, wordt het meerdere in de voorziening afvalstoffenheffing gestort.

Bedragen x € 1.000
Taak- veld		Rekening 2023	Begroting na wijziging 2023	Begroting 2023	Rekening 2022
	Lasten
7.3	Afval	1.100	1.222	1.182	1.111
2.1	Verkeer en vervoer	6	6	6	25
6.3	Inkomensregelingen	32	27	27	31
0.4	Overhead	0	0	0	5
	btw-lasten te verhalen op btw-compensatiefonds	185	198	198	195
	Storting in de Voorziening afvalstoffenheffing is +	101	-50	7	87
	Totale lasten	1.424	1.403	1.420	1.454
	Baten
7.3	Afvalstoffenheffing inclusief teruggave	1.280	1.248	1.248	1.268
7.3	Overige baten	144	155	172	186
7.3	Totale baten	1.424	1.403	1.420	1.454
	Saldo	0	0	0	0
	Kostendekkendheidsgraad	100%	100%	100%	100%

 

Dit resulteert in de volgende mutaties van de voorziening afvalstoffenheffing:

Stand per 1-1-2023	€  161.840
2023  storting	€ 101.718
2022  storting	€ 86.752

 

Bedragen x € 1.000
Taak- veld		Rekening 2023	Begroting na wijziging 2023	Begroting 2023	Rekening 2022
	Lasten
7.2	Riolering	1.223	1.111	1.052	713
2.1	Verkeer en vervoer	0	6	6	9
2.4	Economische havens en waterwegen	187	136	136	109
	btw exploitatie en op investeringen	233	150	150	98
	Storting in de voorzienig riolering is +	82	265	324	746
	Totale lasten	1.725	1.668	1.668	1.675
	Baten
7.2	Doorberekende kosten huisaansluitingen	47	5	5	10
7.2	Rioolheffingen woningen	1.678	1.663	1.663	1.665
	Totale baten	1.725	1.668	1.668	1.675
	Saldo (=mutatie reserve; min = onttrekking)	0	0	0	0
	Kostendekkendheidsgraad	100%	100%	100%	100%

 

Dit resulteert in de volgende mutaties van de voorziening riolering conform raadsbesluit GWP Oudewater 2020-2024:

Stand per 1-1-2023	€ 4.611.635
2023 storting	€  82.209
2022 storting	€ 745.565

Gemeente Oudewater heeft gekozen voor een grote stijging van de rioolheffing in 2020–2023, zodat de rioolheffing daarna nagenoeg gelijk kan blijven. Het gevolg hiervan is dat de voorziening Riolering fors toeneemt om latere investeringen te dekken.

In de onderstaande tabellen is voor de verschillende rechten opgenomen wat de begrote baten en lasten zijn en wat de kostendekkendheid is. 

Ad 1 Leges burgerzaken
Onder de naam ‘leges’ wordt een aantal verschillende rechten geheven ‘ter zake van het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten’. Sommige leges zijn niet voor 100% kostendekkend omdat er voorgeschreven wettelijke tarieven zijn. Voorbeelden hiervan zijn uittreksels burgerlijke stand, reisdocumenten en rijbewijzen.

Bedragen x € 1.000
Taak- veld		Rekening 2023	Begroting na wijziging 2023	Begroting 2023	Rekening 2022
	Lasten
0.2	Burgerzaken	487	492	480	459
	Totale lasten	487	492	480	459
0.2	Baten	137	144	144	142
	Saldo	-350	-348	-336	-317
	Kostendekkendheidsgraad	28%	29%	30%	31%

Verklaring verschil

 

Ad 2 Begrafenisrechten
Op basis van deze verordening worden rechten geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor daarmee verband houdende diensten die de gemeente levert.

Bedragen x € 1.000
Taak- veld		Rekening 2023	Begroting na wijziging 2023	Begroting 2023	Rekening 2022
	Lasten
7.5	Begraafplaatsen	125	130	10	8
7.5	Baten	21	15	15	13
	Saldo	-104	-115	5	5
	Kostendekkendheidsgraad	17%	12%	150%	163%

De aula is in 2023 overgedragen aan de kerk. Voor de toekomstige onderhoudslasten is door de gemeente een eenmalige bijdrage uitbetaald. 

Bedragen x € 1.000
Taak- veld		Rekening 2023	Begroting na wijziging 2023	Begroting 2023	Rekening 2022
	Lasten
3.3	Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen	51	44	42	42
	Totale lasten	51	44	42	42
	Baten
3.3	Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen	23	26	26	24
	Totale baten	23	26	26	24
	Saldo	-28	-18	-16	-18
	Kostendekkendheidsgraad	45%	59%	62%	57%

 

Ad 4 Bruggelden
Voor iedere doorvaart van de Hoenkoopse brug wordt € 2 per vaartuig gerekend. Met de opbrengst hiervan wordt een deel van de brugbediening door medewerkers van Ferm Werk bekostigd. 

Bedragen x € 1.000
Taak- veld		Rekening 2023	Begroting na wijziging 2023	Begroting 2923	Rekening 2022
	Lasten
2.1	Verkeer en vervoer	40	46	46	50
	Totale lasten	40	46	46	50
2.4	Baten	11	13	13	12
	Saldo	-29	-33	-33	-38
	Kostendekkendheidsgraad	28%	28%	28%	24%

Ad 5 Omgevingsvergunningen
Binnen het taakveld omgevingsvergunning is de kostendekkendheid afhankelijk van de baten. In 2023 zijn de inkomsten uit leges ongeveer conform begroot, maar zijn de lasten toegenomen door de extra capaciteit vergunningsverlening die gemeente Oudewater bij gemeente Woerden afneemt.  De kostendekkendheid van 2022 is bovendien geen graadmeter, omdat de baten toen exponentieel hoger lagen door de realisatie van substantiële leges door een aantal grote bouwprojecten in dat jaar.

Bedragen x € 1.000
Taak- veld		Rekening 2023	Begroting na wijziging 2023	Begroting 2023	Rekening 2022
	Lasten
8.3	Wonen en bouwen	587	556	482	511
	Totale lasten	587	556	482	511
	Baten
8.3	Wonen en bouwen	360	366	366	1.233
	Totale baten	360	366	366	1.233
	Saldo	-227	-190	-116	722
	Kostendekkendheidsgraad	61%	66%	76%	241%

Verklaring verschil

Belastingsoort 2023	Oudewater	Woerden	Bodegraven- Reeuwijk	Montfoort	De Ronde Venen
OZB woningen	0,1166%	0,1085%	0,1260%	0,1121%	0,0639%
OZB niet-woningen	0,5618%	0,5772%	0,5922%	0,6980%	0,4592%
Afvalstoffenheffing
Eenpersoonshuishouden	262	249	239	244	278
Meerpersoonshuishouden	328	312	293	398	358
Rioolheffing	334	264	302	297	216